چند وقتي است استفاده از موتورهاي براشلس در دربهاي اتوماتيک مطرح گرديده است لذا لازم ديده به جهت آشنايي بيشتر همکاران و علاقه مندان به شرح کلي ازموتورهاي براش و براشلس و معايب و مزاياي آنها اشاره نمود.
ساخت موتورهاي سروو براشلس تکنولوژي جديدي نبوده وازقبل به صورت گسترده درصنايع مختلف مورد استفاده قرار ميگرفته است.
در ابتدا اجازه داده درباره ساختار موتورهاي براشلس و موتورهاي براش به بحث بپردازيم :
منظور از براش همان ذغال است که در بين اهالي فن و اهل بازار مرسوم ورايج ميباشد.
موتورهاي Brush :
در يک موتور براش ، يک استاتور با دو آهنربا يک روتور چرخشي (يا آرماتور) را محصور مي کند. هنگام اتصال موتوربه يک منبع جريان ، قطبهاي مخالف يک گشتاورمغناطيسي را ايجاد مي کند به همين دليل ، روتور شروع به چرخش در اطراف محور خود مي کند.
جريان الکتريکي بين روتور و قسمت ثابت دستگاه با يک کموتاتوربرقرارميگرد، کموتاتور شامل يک عدد کالکتور و 2 عدد براش يا همان ذغال ميباشد ، پس از هر بار چرخش 180 درجه ايي روتور ، جريان برق توسط کموتاتور برعکس شده تا يک گشتاور يک طرفه ايجاد و حالت چرخش موتور حفظ گردد.
موتورهاي Brushless :
يک موتور براشلس (BLDC ) داراي دو عدد يا چند عدد آهنرباي دائمي متصل به روتور است که به دور يک استاتور ثابت و دريک پيکربندي روتور خارجي چرخانده مي شود. بدون ذغال.
سيم پيچ 3 فاز ، سک يا چند عدد سنسور اثر هال براي تشخيص موقعيت روتور و کنترلر الکترونيکي دستگاه از ديگر متعلقات موتورميباشند.
ازيک مدارحالت جامد ويژه براي کنترل جريان استاتور استفاده مي شود ، اين سنسور الکترونيکي سرعت چرخش و زاويه روتور را مشخص مي کند. و با کنترل ترانزيستورها جهت جريان الکتريکي را معکوس مي کند ، به طوري که الکترومغناطيس مي تواند گشتاوري را ايجاد کند که در يک جهت جريان يابد. سروو موتورهاي بدون براش با آهنرباي دائم سينک هستند و روتورها و استاتورها با يک فرکانس در اين سيستم مي چرخند.
از موتورهاي براشلس به عنوان موتورهاي همزمان 3 فازنيزنامبرده ميشوند که داراي درايور الکترونيکي با فرکانس متغير ميباشند.
معايب و مزاياي موتورهاي براش و براشلس
مزاياي موتور BLDC :
1- کموتاتور الکترونيکي بر اساس سنسورهاي موقعيت ياب اثرهال.
2- نگهداري کمتر به دليل عدم وجود براش.
3- نسبت سرعت به گشتاور مسطح (يک دست) ، امکان کار با همه سرعتها با بار مجاز را فراهم مي کند.
4- راندمان بالا به علت عدم افت ولتاژ در براشها.
5- قدرت بالا ، کاهش اندازه ساخت ، خصوصيات حرارتي بهتر به علت وجود سيم پيچها به روي بدنه و انتقال بهتر گرما.
6- محدوده سرعت بالاتر - بدون محدوديت مکانيکي اعمال شده توسط براشها و کموتاتور.
7- توليد نويز الکتريکي کمتر.
معايب موتور BLDC :
1-هزينه بالاي ساخت.
2- کنترلر الکترونيکي پيچيده و گرانقيمت.
3- کنترلر لازم بوده که موتور را هميشه در حالت کار نگه دارد ، بنابراين هزينه ايي دو برابر قيمت موتور را تقديم ميکند.
مزاياي موتور براش BDC:
1- با دو سيم قابل کنترل ميباشد.
2- براش هاي قابل تعويض براي طول عمر بيشتر.
3- هزينه ساخت پايين.
4- کنترلر الکترونيکي ساده و ارزان.
5- براي سرعت هاي ثابت به هيچ کنترلي نياز نيست.
6- به دليل عدم وجود لوازم الکترونيکيو سادگي ساختار، در محيط هايي با شرايط نامطلوب فعاليت مي کند.
معايب موتور براش BDC :
1- نگهداري دوره اي لازم است.
2- نسبت سرعت به گشتاور نسبتاً مسطح (يک دست ) است. در سرعت هاي بالاتر ، اصطکاک براشها افزايش مي يابد ، بنابراين گشتاور مفيد کاهش ميابد. ( در دربهاي اتوماتيک مصداق ندارد)
در رابظه با موتورهاي دربهاي اتوماتيک مصداق ندارد ، چرا که سرعتهاي بالاي 1.4 متر بر ثانيه در کورس 6 متر به عنوان سرعت بالا محسوب نشده و مخرب نميباشد.
3- اتلاف انرژي البته ضعيف به علت ساختارداخلي روتور( در دربهاي اتوماتيک مصداق ندارد)
4- اينرسي بالاي روتور که ويژيگيهاي ديناميکي را محدود مي کند.
5- محدوده سرعت پايين تر به دليل محدوديت مکانيکي روي براشها.
6- قوس براشها باعث ايجاد سر و صدا ميگردد.